PeyamaKurd - CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Demokrat Parti ve DEVA Partisi’nin üzerinde çalıştığı Parlamenter Sistem’in ortak metni bu hafta tamamlanıyor.

Ortak metinde dikkat çekici yeniliklerin olduğu ortaya çıktı. 6 partinin 10 sayfalık mutabakat metnine göre seçim barajı yüzde 3 olurken, Cumhurbaşkanı 7 yıllık süreyle tek dönem için seçilecek ve bir daha aktif siyasete dönemeyecek. Bakanlar Kurulu, Meclis’in içinden atanacak, dışarıdan atama “istisna” olacak.

Gazeteci Eray Görgüllü’nün haberine göre, yeni çalışmada ayrıca Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ikiye bölünürken, son günlerde çok tartışılan Sayıştay’ın hazırladığı raporları sansürlemeden Meclis’e göndermesi için de düzenleme yapılacak. Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açma yetkisi, Meclis’te grubu olan bütün partilerin yanı sıra Meclis’te tam sayının 10’da 1’ini sağlayan milletvekillerine de tanınacak.

Salı günü Meclis’te 6 partinin genel başkan yardımcılarının katılacağı toplantının ardından hazırlanacak ortak mutabakat metni genel başkanlara sunulacak. Çalışmalarda gelinen son durumla ilgili T24’ün sorularını yanıtlayan Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp, “Toplantılarda şunu gördük, biz aslında birbirimize çok yakınız. Yakın olduğumuzu ana prensiplerde küçük farklılıklar olduğunu hissedince yazmaya karar verdik” ifadesini kullandı. Salı günkü son toplantıda kamu yönetimi ve siyasi etik başlıklarını ele alacaklarını kaydeden Şahinalp, şunları söyledi:

Şahinalp ortak metnin içeriğine ilişkin şu ifadeleri kulandı:

"Adından belli Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi yerine Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem diyoruz, yani cumhurbaşkanının bugünkü yetkileri önemli ölçüde azalacak. Milletin, ülkenin bütünlüğünü temsil eden sembolik sınırlı yetkileri olan bugüne göre bir makam haline getirilecek. Dolayısıyla cumhurbaşkanının mevcut yetkilerinin bir kısmını görmeyeceğiz, bunların tamamı başbakan ve hükümete ait olacak. Cumhurbaşkanı, seçildiği gün bir partili ise partisinden istifa edecek. 7 yıllık süreyle tek dönem için seçilecek. Dönemini tamamladığında aktif siyasete bir daha katılamayacak. Başbakan da, milletvekili de olamaz.

Geçmişte başbakan ve hükümet hakkında gensoru verildiğinde ve hükümet düştüğünde, hükümetsiz dönemler yaşanıyordu. Aylar süren koalisyon görüşmeleri oluyordu. Bu konuda Avrupa’da örnek olan bir mekanizma öngördük. Yapıcı güvensizlik oyu. Eğer sen bir gensoru sunup hükümeti düşürmeyi planlıyorsan, gensoru önergesine paralel aynı anda bir de nasıl bir hükümet öngördüğünü de sunman lazım. Teklifini sunacaksın, dolayısıyla devrildiği gün yeni hükümet de hazır olacak. Bunun adı yapıcı güvensizlik oyu.

Meclis’te en az 20 günün muhalefet tarafından belirlenen genel görüşmeler yapılmasını öngörüyoruz. 20 gün muhalefetin istediği, dile getireceği konulara ayrılmış olacak bir anlamda. Meclis Başkanı size söz vermiyorum diyerek yılı geçiremeyecek. Mevcut seçim barajını yüzde 3’e düşürüyoruz. Hazine yardımı yüzde 1’i geçen her parti hazine yardımı alacak. Burada mantık şu. Meclis’in içindeki yeni sesleri, farklı sivil toplum kesimlerinin sesinin çıkmasını sağlamak, o devinimi siyasete getirmek. Yüzde 1 dediğiniz, neredeyse 1 milyon kişi oluyor. Bu oyu almış bir parti de yardım alsın, ayakta durabilsin. Mevcut sistem sadece grup kuran 5 partiyle sınırlı kalıyor. Mevcut kaynağın yeniden dağılımını öngörüyoruz. Her yıl bütçe kanununda siyasi partilere ayrılan hazine yardımının 4’te 1’ini yardıma hak kazanan partiler arasında eşit olarak, 4’te 3’ünü de oy oranlarına göre veriyoruz.

Çoklu baroya son vereceğiz. Temel hak ve özgürlükler, bunların tamamı Anayasa’da açıkça belirtilmiş hak ve özgürlükler. Toplantı, gösteri, yürüyüş, ifade özgürlüğü. Anayasa’da bunların tamamı var, pratikte uygulanmıyor. Bu konularda ‘Anayasa hükmünün uygulanmasını sağlanacaktır’ şeklinde ifadeler kullandık. RTÜK, Basın İlan Kurumu, Anadolu Ajansı önemli. Bunların devletin kurumları, tarafsız olmaları lazım. Herkese eşit davranmaları lazım. Bütün bunları maddeler halinde kaleme aldık. Şu an biz 9’uncu sayfaya geldik. Muhtemelen 10 sayfa olacak bir ilkeler manzumesi ortaya çıkacak. Ama genel başkanlara verip onların kamuoyuyla paylaşmasını isteyeceğimiz metin belki 2 sayfa olacak, oradan bir yönetici özeti çıkaracağız.”