PeyamaKurd - Baas rejimi tarafından Kürdistanda Enfal Harektı (Arapçada savaş ganimetleri) olarak adlandırılan ve kadın, çocuk ve yaşlıların da aralarında bulunduğu yaklaşık 182 bin Kürdün katledildiği soykırımın üzerinden 36 yıl geçti.
Enfal, Kürdistanda dönemin devrik Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyinin emri ile Kürt halkına karşı uygulanan 8 aşamalı soykırım hareketinin adıdır. Enfal soykırımında kadın, çocuk, yaşlı yaklaşık 182 bin Kürt katledildi.
Operasyon ismini Kurandaki Enfal Suresinden almaktadır. Enfalin Arapça anlamı Savaş Ganimetleri dir. 23 Şubat 1988de başlayıp, 7 Haziran 1989da sona eren 8 aşamalı Enfal soykırım projesinde 182 bin Kürt zorla yerinden edilerek Irak çöllerine götürüldü ve buralarda kazılan çukurlara canlı olarak gömüldü.
Yine 4500 köy ve 30 ilçe yerle bir edildi, 1800 okul, 300 hastane, 3000 cami ve 27 kilise yıkıldı.
Enfal soykırım projesi özellikle 1988 yılında doruğa ulaştı. Enfal Operasyonu kara harekatları, havadan bombalamalar, yerleşkelerin sistematik bir şekilde yıkılması, toplu zorunlu göçler, idam mangaları ve kimyasal silah kullanımı dahil her türlü insanlık dışı uygulama ile hayata geçirilmişti.
Kürdistanın bir çok bölgesinde en az 1 milyon insanın göç etmesine neden olan Enfal operasyonları döneminde, 16 Mart 1988de Halepçe ve çevresine yönelik yeni bir saldırı başlatıldı. Kimyasal silahlarla saldırılan kentte en az 5 bin kişi hayatını kaybetti.
Soykırımdan canlı kurtulanlar ise normalden çok daha yüksek oranlarda sağlık sorunuyla karşı karşıya kaldı.
Baas rejimi tüm gücüyle Kürtlerin üzerine yürüdü
Dönemin Baas rejimi, Enfal operasyonunda sadece askeri güç kullanmadı. Iraktaki sivil kuruluşlar da bu operasyonlara katılıp, görev yaptılar. Enfal operasyonlarında görev yapan sivil ve askeri kuruluşlar şunlar:
Devrim Komuta Konseyi, Arap Baas Sosyalist Partisi, Irak Ordusu, Özel Kuvvet, Kimyasal Silah Birliği, Cumhuriyet Muhafızları, İstihbarat Başkanlığı, Asayiş Kuvvetleri, Sivil Milis Güçleri ve bakanlıklarla birlikte bankalar, diğer devlet kuruluşları.
Enfal Soykırımı 8 aşamada gerçekleşti
23 Şubat 1988de başlayıp, 7 Haziran 1989da sona eren 8 aşamalı Enfal operasyonlarında ilk aşamada Süleymaniyedeki Dola Caafayeti (Caf Vadisi) hedef alınmıştır. Kimyasal silahlarla 5 binden fazla kişinin ölmesine ve on binlerce kişinin yaralanmasına neden olan Halepçe Katliamı da birinci aşamanın bir parçasıdır.
Soykırımın ikinci aşamasında Süleymaniyeye bağlı Karadağ bölgesi hedef alındı. 22 Martta başlayan ikinci aşamada 1 nisan 1988 tarihine kadar sürdü.
En fazla insan ve maddi kayba yol açan 3üncü aşamada Süleymaniyenin Germiyan bölgesi hedef alındı. 7-20 Nisan 1988 tarihleri arasında gerçekleştirilen bu kanlı eylemlerde binlerce kişi katledildi.
3-7 Mayıs 1988 tarihleri arasında gerçekleştirilen 4üncü aşamada, Erbilin Koye (Köysancak) ve Süleymaniyenin çemçemal bölgeleri, Şivan, Taktak ve Akçeler ilçeleri hedef alındı.
Kanlı planın 5, 6 ve 7inci aşamaları 15 Mayıs 1988de başladı ve 6 Ağustosa kadar sürdü. Operasyonun hedefi Rewandız ve Şaklava ilçelerinde yaşayan Kürtleri kaçırıp Irakın orta ve güney bölgelerine zoraki bir şekilde göç ettirmekti.
Kanlı eylemlerin 8inci ve son aşaması ise Duhoku da kapsayan Behdinan bölgesinde gerçekleştirildi. 25 Ağustostan 6 Eylül tarihine kadar süren projede Duhok, Zaho, Amadiye ile sınırdaki yerleşim yerleri yıkımın hedefi oldu. Ancak Güney Kürdistan Bölgesi genelinde 7 Haziran 1989a kadar da devam etti.
Komutasını Ali Kimyavi (Kimyasal Ali) yaptı
Kürtleri yok etmeyi amaçlayan bu kanlı planı Ali Kimyavi olarak bilinen Ali Hasan Mecid uyguladı. Operasyonun baş ismi el-Mecid buradan hareketle Halepçe Katliamından sonra Kimyasal Ali olarak anılmaya başlandı.
Devrim Komuta Konseyinin 29 Mart 1987 tarihinde aldığı bir kararla Kürdistandaki Ordular Komutanlığına atanan Ali el-Mecid, operasyonlarda hedef alınan bölgeleri Yasak Bölge ilan ederek bu bölgelere giren herkesi vurma emri vermişti.
Ali Kimyavi, Irak rejiminin 2003 yılında yıkıldıktan sonra tutuklanarak idam edildi.
Soykırım planlarının amaçları
Enfal operasyonlarının gerçekleştirildiği tüm bölgeler özellikle seçildi. Bu bölgeler Kürdistanda yürütülen özgürlük mücadelesinin stratejik bölgeleriydi. Baas rejimi bu soykırımla Güney Kürdistan devrimini ortadan kaldırmak ve bir daha başkaldıramaz hale getirmeyi umuyordu.
Operasyon döneminde Kürt halkı zengin petrol yataklarının bulunduğu bölgelerden uzaklaştırıp yerine Irakın diğer bölgelerinden getirilen Arap aileleri yerleştirildi. Böylece bu bölgelerin demografisi değiştirildi.
Operasyonlarda 4 bin 500 köy ve 30 ilçe yıkıldı, halk göçertildi. Halkın malına ganimet olarak el konuldu. Meyva ağaçları kesildi, bağ ve bahçeler ateşe verildi.
Baas rejimi tüm bu vahşet planlarının hedefinde Kürdistanda Kürt tarih ve kültürünü yok etmekti.
Rudaw